Nữ hoàng Elizabeth II băng hà chiều 8/9/22 đã đem đến sự mất mát khó tả với Anh Quốc, các quốc gia trong khối Liên Hiệp Anh (Commonwealth) trong đó có Úc. Nữ Hoàng Elizabeth II thượng thọ ở tuổi 96 nhưng ai ai cũng thương tiếc. Phải chăng Nữ Hoàng Elizabeth II rất được yêu mến và kính trọng vì cuộc sống và vai trò của bà? Đúng thế, nếu nhìn vào cuộc sống của Nữ Hoàng. Tuy hoàng gia trải qua nhiều khủng hoảng, phần lớn vì chuyện con cái trong hoàng tộc khiến dư luận chán ngán. Thế nhưng sự khôn ngoan, chín chắn của Nữ Hoàng đã lèo lái Hoàng Tộc vượt qua nhiều sóng gió trong khi vẫn giữ vai trò là một Nữ Hoàng ấm áp nhất dành cho thần dân của mình.
Chuyện công chúa Anne ly dị đến chuyện Thái Tử Charles với cuộc tình tay ba dẫn đến cái chết đau thương của công nương Dianna (1998) rồi đến chuyện trăng hoa của Hoàng Tử Andrews etc… . Người ta vẫn nhìn thấy bản thân Nữ Hoàng là người vợ tuyệt vời, với 73 năm đồng hành cùng Công Tước Phillip và là người mẹ mẫu mực của 4 người con, Trong khi vẩn hoàn thành xuất sắc trọng trách là đầu của Anh Quốc và khối Commonwealth. Phải nói rằng cuộc trưng cầu dân ý tại Úc hồi tháng 11/1999 với gần 55% vẫn muốn duy trì vai trò vua chúa là đầu quốc gia (head of state) Úc thay vì như tổng thống ở các nước Cộng Hòa (Republic) là vì đa số thần dân Úc rất mến mộ Nữ Hoàng Elizabeth II. Cũng cần nói thẳng ra rằng nếu như lúc đó mà là Vua Charles III thì có lẽ Úc đã bỏ đi Constitutional Monarchy để trở thành Republic. Bởi lẽ chuyện vợ chồng của Thái Tử Charles lúc bấy giờ, thật khó được chấp nhận và hầu như đa số không ai muốn ông lên ngôi thay cho mẹ mình!
Nữ Hoàng Elizabeth II được ví như tảng đá (the rock) của nền quân chủ (constitutional monarchy) theo hệ Westminter của Anh quốc và là chất keo gắn liền của khối Commonwealth suốt 70 năm thăng trầm. Những người Việt sống trong các quốc gia như Úc, Canada, Tân Tây Lan vv… đều quí mến và trân trọng Nữ Hoàng Elizabeth II. Nơi bà toát lên được sự khả kính và khả ái. Trong bài phát biểu của thủ tướng Úc hồi tháng 2/1954 cố TT Menzies với những ngôn từ hết sức chân thành, kính yêu Nữ Hoàng lúc đó mới 28 tuổi trong chuyến công du đầu tiên, kéo dài 8 tuần đến Úc rằng, Thần dân Úc và cá nhân thủ tướng yêu mến Nữ Hoàng cho đến trọn đời. Nữ Hoàng Elizabeth II thăm Úc tất cả 16 lần và lần cuối cùng vào năm 2011.
Có lẽ trong các vị vua chúa ở thời đại này, tuy thực quyền không có nhưng sự kính trọng yêu mến thì có lẽ Nữ Hoàng Elizabeth II được xếp hàng đầu. Bởi dù được sinh ra trong nhung lụa và quyền thế nhưng Nữ Hoàng không thuộc dạng người tự cao và tự mãn. Ngược lại, nơi bà luôn toát ra nét phú quý của vẻ đẹp chân thành và ấm áp. Một điều đáng chú ý cách đây hơn một năm là, dù khi đã trên 94 tuổi nhưng không ai thấy sự yếu kém về sức khỏe mà ngược lại sự linh động sắc bén vẫn tỏ hiện trên nét mặt của Nữ Hoàng và người ta tiên đoán rằng Nữ Hoàng sẽ sống quá trăm tuổi, hơn cả mẹ của mình (Elizabeth I, 101 tuổi). Thế nhưng từ khi công tước Phillip (99 tuổi) qua đời 4/2021 thì sức khỏe của Nữ Hoàng bắt đầu sa sút. Phải chăng những cặp vợ chồng sống đời hạnh phúc bên nhau, một người ra đi thì không bao lâu người còn lại cũng theo chân vì sự khắn khít với nhau quá lâu? Hình ảnh đám tang Công Tước Phillip, Nữ Hoàng ngồi ủ rũ riêng một mình bên cánh phải trong giáo đường tạo cảm xúc về sự chia tay ‘’đứt ruột’’ của tình vợ chồng hạnh phúc trên 73 năm sống chung.
Dù sống trong thể chế Dân Chủ như tại Úc với pháp quyền thuộc về chính phủ được dân bầu nhưng hệ thống Westminter cũng cho ta trải nghiệm tinh thần Quân Chủ, dù chỉ có ý nghĩa trong nghi lễ, nhưng sự phong phú của nó trong xã hội tăng chứ không giảm. Hàng năm có ngày nghỉ lễ, có thư chúc thọ cho công dân đạt đến 100 tuổi, rồi đến huy chương tuyên dương những người góp công sức xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn. Những việc làm của Hoàng Tộc không liên quan đến chính trị, cũng chẳng can dán chuyện điều hành của chế độ của các quốc gia trong khối Commonwealth. Mà nó phần lớn tập trung vào chuyện nhân bản, bác ái, thăng tiến cái hay cái đẹp. Đối với chúng ta việc có Hoàng Tộc hay không cũng không làm ta giầu hay nghèo hơn nhưng có lẽ mầu sắc cuộc đời phong phú hơn. Dù Nữ Hoàng tận bên Anh Quốc nhưng trong cùng tinh thần của Commonwealth chúng ta chia sẻ sự mất mát vị Nữ Hoàng khả kính và cầu chúc cho Vua Charles III theo bước chân mẹ mình, hoàn tất trách nhiệm được trao.
Adelaide Tuần Báo