Tuần qua dư luận người Việt bàn khá nhiều về Thượng Nghị Sĩ (TNS) John McCain vừa qua đời ở tuổi 81. Không chỉ người Việt trong và ngoài nước có những nhận định khác nhau, thậm chí trái ngược nhau, về cùng một nhân vật McCain. Dư luận Mỹ cũng chẳng khá hơn, kẻ yêu người ghét xem ra khó biết đâu là sự thật về một con người đã từng là ứng cử viên tổng thống Hoa Kỳ năm 2000 and 2008. Ngay cả những mâu thuẫn giữa TNS McCain và TT Trump vẫn không được giải tỏa cho đến khi ông chết.
Trong quan điểm này chỉ nói đến những liên hệ của ông McCain với người Việt. Tưởng cũng nên nhắc lại, ngày 26/10/1967 Thiếu tá McCain bị rớt máy bay khi thực hiện phi vụ ném bom Hà Nội, thủ đô csVN và bị bắt sống, giam giữ và bị tra tấn tại Hỏa Lò Hà Nội 5 năm rưỡi. Khi bị bắt ông ta đã bị gẫy 2 tay và 1 chân và trên thân thể có nhiều thương tích. csVN biết ông là con trai Đô Đốc tư lệnh Thái Bình Dương của quân đội Hoa Kỳ lúc bấy giờ. Nên họ khai thác McCain tối đa và làm áp lực với Hoa Kỳ là điều dễ hiểu.
Ông McCain được phóng thích năm 1973 sau hiệp định Paris và trở về cuộc sống dân sự. Ông đã trở thành TNS trong đảng Cộng Hòa bang Arizona trên 30 năm qua. Điều đáng chú ý là ông vận động rất nhiều cho việc Hoa Kỳ đặt quan hệ ngoại giao với VN. Mặc dù chế độ csVN đã giam tù và tra tấn. Ông được nhiều người đánh giá là đã vượt qua mọi hận thù, oán trách để thiết lập sự giao hảo, đẩy mạnh quan hệ hợp tác nhằm giúp VN phát triển. Ngoài ra, ông thôi thúc việc nhận vào Mỹ những cựu chiến binh, quan chức VNCH dưới chương trình HO. Ông nỗ lực trên mọi phương diện để quan hệ VN và Hoa Kỳ càng ngày càng gần nhau hơn. Ngay cả vận động Hoa Kỳ bỏ cấm vận cho VN etc.. Nhưng cũng có những ý kiến trái chiều là tại sao ông McCain làm như thế trong khi ông bị chế độ ấy hành hạ. Ông có phải là thánh hiền chăng? Một số câu hỏi chưa có câu trả lời là: Phải chăng ông sợ csVN nắm đằng cán việc đã khai nhiều tin quốc phòng khi bị tra tấn? Nếu là vậy thì tội phản quốc sẽ chụp lên đầu ông?! Dư luận cho rằng nhiều cựu tù binh Hoa Kỳ cùng thời với ông đã biết chuyện này cho nên họ không mấy giao hảo với ông.
Người Việt quốc gia cũng có nhiều ý kiến khác nhau, số người được đến Mỹ trong chương trình HO thì biết ơn và trân trọng ông. Nhưng số người là nạn của csVN thì họ không thích việc ông giúp csVN có quan hệ tốt với Hoa Kỳ vì chẳng giúp thay đổi chế độ cai trị tại VN như ông và nhiều người tưởng. Mà còn củng cố vị thế cai trị của chế độ này ngày càng tinh vi hơn.
Một số người cho rằng bức chân dung quỳ gối và đưa 2 tay đầu hàng tại hồ Trúc Bạch Hà Nội là điều mà csVN muốn sỉ nhục McCain và nước Mỹ. Nếu csVN đánh giá cao McCain là người bỏ thù hận phía sau để trở thành bạn tốt thì bức tượng kia nói lên cái gì? Lịch sử là có McCain bị rớt máy bay và bị bắt sống. Nhưng trong tư thế quỳ gối và đầu hàng như thế với một người đã gẫy 2 tay 1 chân và trọng thương là không phản ảnh sự thật. Đây có phải csVN lúc nào cũng cao ngạo và muốn hạ nhục người khác? Chỉ những cái không có lợi cho chế độ tồn tại thì họ tìm cách đục bỏ, dù đó là sự thật. Điển hình bia tưởng niệm các bộ đội chết trong chiến tranh biên giới với Tầu cộng bị đục bỏ, ngay cả làm áp lực với Nam Dương và Mã Lai đục bỏ những tượng đài của người tỵ nạn đã chết khi chạy trốn khỏi VN. Tất cả đều là sự thật của lịch sử mà, tại sao đục bỏ?
Nhìn vấn đề một cách khách quan, đơn giản mà nói, ông McCain bỏ mọi tỵ hiềm với chế độ csVN và mong muốn dân tộc VN cùng tiến bước với cộng động thế giới là một nghĩa cử đáng quí, nếu không nói rằng ông là một người có tấm lòng nhân bản hơn người. Thế nhưng sự tốt lành của ông ta có thể bị csVN lợi dụng và khai thác. Tại sao họ lại tạc tượng ông quỳ gối 2 tay đầu hàng rồi nói rằng đây là sự kiện lịch sử cần ghi nhận. Có lẽ văn hóa Tây phương của ông McCain coi nhẹ chuyện này cho nên khi có mặt tại đây, tuy ngượng ngùng nhưng ông đã khôi hài nói rằng, trong các tù binh Mỹ chỉ có ông được tạc tượng tại VN! Hãy đặt câu hỏi, nếu VN làm tượng một binh sĩ Tầu cộng quỳ gối đầu hàng, liệu TQ có để yên? VN không làm như thế với Tầu, nhưng lại sỉ nhục Mỹ qua bức tượng này. Nếu ông McCain để lại điểm son cho VN thì VN cũng nên trả lại cho ông sự trân trọng đáng kính hơn là bức tượng quỳ gối đầu hàng.
Adelaide Tuần Báo